سایت مصدق از آقای منوچهر تقوی بیات از فعالین بنام جنبش ملی، استاد دانشگاه در رشته کشاورزی، تحصیلکرده فرانسه در رشته جامعه شناسی و اقتصاد توسعه و پژوهشگر شعر و اندیشه ی حافظ دعوت به مصاحبه نموده است. ایشان قریب به 48 سال است که در چهارچوب نهضت ملی ایران فعال میباشند، حدود هجده سال پیش بواسطه مبارزاتشان مجبور به خروج از ایران گردیده و در سوئد اقامت گزیده اند
سایت مصدق :
جناب تقوی بیات با تشکر از فرصتی که به من جهت انجام مصاحبه دادید، تقاضا میکنم
در ابتدا درک خودتان را از شرایط امروزی جنبش بیان کنید؟
تقوی بیات:
پرسش شما بسیار كلی و گسترده است و از نظر من نیاز به بررسی های همه جانبه دارد. البته به هر پرسشی می توان جواب های كوتاه یا بلند داد. جنبش در اصل یك مفهوم پایه ای درعلم مكانیك است كه به سیاست وجامعه شناسی راه یافته است. جنبش از حركت در مسیر وفضای یك سیستم مكانیكی در بستر زمان بحث می كند. یعنی بالا و پایین رفتن و تغییر حركت در یك سیستم را بررسی می كند. در جامعه شناسی؛ ”جنبش“ به معنی تغییرات در نظم اجتماعی است. وقتی شما از شرائط امروزی جنبش صحبت می كنید مقصود شما این است كه شتاب حركت اجتماعی و مختصات زمانی و مكانی جنبش اجتماعی ـ سیاسی درایران امروز چگونه است؟ درچه وضعیتی از رشد قرار دارد؟ در فراز است یا فرود؟
برای پاسخ به این پرسش دست كم باید جنبش اجتماعی ایران را در یك صد سال گذشته از نظر گذراند. جنبش درطول این مدت به طور كلی رو به رشد بوده است. البته این رشد درچند مرحله با دسیسه ی بیگانگان به وقفه دچار شده است. مثلاً پس ازانقلاب مشروطیت با كودتای سوم اسفند 1299 به كارگردانی انگلیس ها وظاهر شدن رضاخان در صحنه ی سیاسی ایران برنامه ی گسترده ای برای ایجاد اختناق و انحراف جنبش اجتماعی ملی ایران انجام گرفت. رضاخان با نقشه ی بیگانگان اصلاحاتی دروغین برای جلوگیری از رشد طبیعی جنبش ملی در ایران انجام داد كه عوام به آن «خدمات رضا شاه» می گویند. صنایع و بازرگانی ایران در جهت وابستگی پیش رفت. آزادی های اجتماعی و سیاسی محدود شد. احزاب، سندیكاها، صنایع و بازرگانی از رشد طبیعی وعرفی خود كه كشورهای پیشرفته مانند کشورهای اروپایی از آن برخوردار شده بودند، باز ماند
در یكصد سال گذشته بدلیل آن كه مردم ما (از هر گروه و قوم و یا طبقه ای) از حقوق فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خود محروم شده اند، جنبش ملی همیشه در حال غلیان وانقلاب بوده است و این تلاطم ها به رشد طبیعی جنبش ملی صدمه های فراوانی زده است.خواست های جنبش ملی در یکصد سال گذشته نه از نظر اقتصادی، نه از نظر اجتماعی و نه از نظر سیاسی تحقق نپذیرفته است. نه صنعت و نه اقتصاد ملی در ایران وجود داشته، نه نهادهای مدنی شکل گرفته اند و نه هنوز احزاب سیاسی و مطبوعات مستقلی وجود دارد. همه ی نهادهای حکومتی شکل قرون وسطایی و ماقبل آن را دارد. جبهه ای را که دکتر مصدق از نیروهای مردمی، برای مبارزه با دشمنان ایران بوجود آورده بود باید از نو بوجود آورد. کسانی که دل درگرو ملت ایران دارند باید حول کلی ترین و مشترک ترین خواست های خود متحد شوند و جنبش را از پراکندگی و سردرگمی نجات دهند
بطوركلی جنبش ملی از لحاظ رشد اجتماعی و خواست های مدنی در مرحله ی پیشرفته تری از مقطع سال 30 و سال 57 قرار دارد، اما فاقد خردجمعی لازم، تشكیلات و رهبری است. در مقابل متأسفانه دشمنان خارجی مردم ما و نوكران داخلی آن ها در وضعیت برتری نسبت به جنبش ملی و نیروهای مربوطه ی آن قراردارند. وظیفه ی ملی ما ایرانیان امروز بسیار سنگینتر از گذشته است. به قول حافظ
« شهر خالی است زعشاق بود کز طرفی مردی از خویش برون آید وکاری بکند»
سایت مصدق :
بنظر شما درشرائط كنونی كدام نیروها در كادر جنبش ملی می گنجند؟
تقوی بیات:
این سئوال شما هم مانند سئوال قبلی بسیاركلی است. به طور كلی نیروهای سیاسی در ایران پراکنده اند. از بین همین نیروها و افراد پراكنده ای كه خود را ملی می دانند، آنهایی در چارچوب جنبش ملی می گنجند كه چشم امید و یا رابطه ای با بیگانگان و دشمنان ایران نداشته باشند. آنهایی که پول یا كمكی از بیگانگان نگرفته باشند و دستشان مستقیم ویا غیر مستقیم به خون مردم ما آغشته نشده باشد در کادر جنبش ملی می گنجند.
نیروهای جنبش ملی باید حول کلی ترین وجوه مشترک ملی با هم تفاهم کرده وهمسو شوند. دکترمصدق که جبهه ی گسترده ای ازمردم ما برای مبازره با غارتگران بیگانه بوجود آورده بود درسال 1343 در نامه ای که به سازمان دانشجویان جبهه ی ملی ایران نوشته بود، چنین رهنمود می دهد:« جبهه ی ملی مرکز احزاب و اجتماعات و دستجاتی است که برای خود تشکیلاتی دارند و مرامی جز آزادی واستقلال ایران ندارند.». با توجه به شرائط بسیار حساس و خطرناکی که ما امروز با آن روبرو هستیم این رهنمود همچنان معتبر و راهگشاست. با پذیرفتن این رهنمود داهیانه تمام جمهوریخواهانی که مرامی جزآزادی و استقلال ایران ندارند، در چارچوب جنبش ملی بنا به ضرورت تاریخ، باید با یکدیگر همسو شده و اتحاد عمل پیدا کنند.
سایت مصدق :
همانطور كه می دانید در21 ماه مه 2005 جشن بزرگداشت زادروز دكتر مصدق در كلن برگزارخواهد شد. شما به عنوان یك كوشنده جنبش ملی این برگزاری را صرفاً یك قدردانی می بینید یا بكاربستن اندیشه ها و راه دكتر مصدق بواسطه ی ضرورتهای امروزین؟
دکتر تقوی بیات:
هر واژه ای و هر نامی بار ویژه ای دارد و با خود معنایی و مفهومی را حمل می كند. استفان کینزر نویسنده ی کتاب "همه ی مردان شاه " در جایی می گوید: « وقتی کسی عکس دکتر مصدق را در ایران به سردست می گیرد بدون آن که سخنی بگوید مطالب بسیاری را بیان می کند.» به همین دلیل وقتی کسانی پاپیش می گذارند و تولد دکتر مصدق را جشن می گیرند باید مطالب بسیاری را پاسخگو باشند. مردم و کسانی که دکتر مصدق را می شناسند، از برگزارکنندگان این بزرگداشت انتظاری بیش از یک جشن تولد ساده را دارند. دکتر مصدق یک کارمند بازنشسته یا یک پدربزرگ معمولی نیست که مردم بخواهند برای دلخوشی تولد او راجشن بگیرند. او یک حادثه ی عظیم است. او یک فصل بزرگ ودرخشان از تاریخ معاصرایران است. بنابرآنچه عرض کردم اگر قرار بود که این بزرگداشت به یک مهمانی یا جشن معمولی محدود باشد برای همه ی ما روسیاهی ببار می آورد
ما باید با ایجاد چنین فرصت هایی چه در داخل و چه درخارج از کشور هرچه بیشتر اندیشه و راه مصدق را در بین هم میهنان خود به ویژه جوانان رواج دهیم. بکوشیم هم او را بشناسیم و هم بشناسانیم. از بیگانگان و بیگانه پرستانی که فقط در فکر غارت میهن ما هستند قطع امید کنیم. کسانی هستند که دستشان دردست بیگانگان است، ازسازمان های جاسوسی پول دریافت می کنند و خود را مصدقی می دانند. مصدق مظهر پاکی، عزت نفس و میهن دوستی بود. او نه تنها از بیگانگان پول نگرفت، مردم و ثروت ملت ایران را چپاول نکرد سهل است، در مدت بیست وهشت ماه نخست وزیری اش، دیناری از بیت المال برداشت نکرد. حتا خرج سفر خودش و پسرش به سازمان ملل متحد ودیوان داوری لاهه را نیز از جیب خود پرداخت. با رفتار ضد مصدقی کسی نمی تواند خود را مصدقی جا بزند و مردم بی غرض وخردمند نیز چنین رفتاری را مصدقی نمی دانند. ما باید به مردممان وپیروزی شان باور داشته باشیم همچنان که دکتر مصدق در دادگاه فرمایشی نظامی شاه گفت :« . . . من به حس وعیان می بینم که این نهال برومند درخلال تمام مشقت ها که امروز گریبان همه را گرفته به ثمر رسیده است وخواهد رسید. . .» . هرجشن، هر بزرگداشت، هر سخن رانی، هرعزاداری باید در جهت بیداری مردم ایران و در جهت سرنگونی جمهوری اسلامی باشد وگرنه بخیه برآب زدن است وبیهوده
سایت مصدق :
فکر می کنید در ماه های آتی احزاب و جنبش ملی در کل وبه ویژه با توجه به استقبال و اعلام حمایت گسترده و پیام های شخصیت ها و احزاب و رسانه ها از داخل و از خارج از کشور از این بزرگداشت، می توانند حول اندیشه و راه مصدق در حوادث داخل کشور نقش ایفا کنند؟
تقوی بیات:
جواب کلی به این پرسش مثبت است. خوشبختانه شیوه ی اندیشه ی مصدق عملاً پیروز شده و از بوته ی آزمون سالم وسربلند بیرون آمده است. همان طور که مهدی اخوان ثالث گفته: تواند بود بیند روزگار وصل ز اسب افتاده است او نه ز اصل
خیلی از اشخاص چه از چپ و چه از راست، مانند اخوان ثالث، پس از پیمودن کوره راه ها و برخوردن به بن بست های فراوان دریافته اند که راه رهایی ملت ایران از احمدآباد می گذرد. این خود آغاز پیروزمندی است. امیدواریم که مردم ما اندیشه و راه مصدق را فراگیرند و یکپارچه در جهت پیروزی گام بردارند. البته آن شخصیت ها و احزاب و رسانه هایی که شما می گویید از این بزرگداشت حمایت گسترده کرده اند اگر چنانچه از اندیشه و راه مصدق پیروی کنند ملت ایران قطعاً و سریعاً به پیروزی دست خواهند یافت. بنظر می آید که مشکل اساسی ما در چگونگی و میزان درک ما از اندیشه و راه مصدق است
سایت مصدق :
آقای تقوی بیات، باز هم متشکرم از اینکه وقتتان را در اختیار این سایت گذاشتید
تقوی بیات:
من کم وبیش از دور ناظر تلاش هایی که شما برای مصدقی کردن این بزرگداشت کرده اید بوده ام و به سهم خودم از زحماتی که شما می کشید
سپاسگزارم